MIKROBIOTA SKÓRY

Skóra jest największym narządem naszego organizmu i stanowi kluczową rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Chroni nas nie tylko przed czynnikami zewnętrznymi, ale także przed atakiem patogennych drobnoustrojów. Coraz więcej badań dowodzi, że mikroorganizmy bytujące na powierzchni naszej skóry odgrywają ważną funkcję w zachowaniu jej zdrowia.

Powierzchnię naszej skóry zamieszkują tysiące gatunków bakterii oraz dziesiątki gatunków grzybów, archeonów i wirusów, które pozostając w równowadze chronią naszą skórę przed patogenami. Wszystkie te żywe organizmy nazwane są łącznie „mikrobiotą”, zaś terminem „mikrobiom” określamy zbiór genów reprezentowanych przez mikrobiotę. Biorąc pod uwagę różnice anatomiczne naszego ciała, ten wyjątkowy ekosystem jest topograficznie zróżnicowany i unikalny dla każdego z nas.

Wykazano, że skóra płodu w łonie matki jest jałowa, a pierwsza kolonizacja bakteriami następuje przy porodzie naturalnym lub w czasie cesarskiego cięcia.

Mikroflorę warunkują geny, płeć, wiek, obszar geograficzny, w którym żyjemy, a także dieta, styl życia, wykonywany zawód, czy przebyte choroby oraz przyjmowane leki.

Skład mikrobity naszej skóry w głównej mierze zależny jest także od wilgotności. To ilość i aktywność gruczołów potowych decyduje o wilgotności danej partii naszego ciała. W obszarze twarzy i pleców, gdzie gęstość gruczołów łojowych jest duża zauważa się wzrost lipofilnych bakterii np. Propionibacterium spp. i grzybów Malassezia spp.

Obszary wilgotne, które obejmują pępek, pachwiny, podeszwy stóp, zgięcia kolan i łokcie najczęściej zamieszkują bakterie takie jaka gronkowce i maczugowce.

Czoło, boki nozdrzy czy rejony za uszami to obszary tłuste, gdzie bogactwo bakterii jest mniejsze i dominują tu głównie Propionibacterium, które preferują środowisko beztlenowe.

W przypadku mikrobioty skóry nie wiemy jeszcze wszystkiego, wiemy natomiast dużo więcej niż jeszcze kilka lat temu. Zaburzenie równowagi pomiędzy komórkami skóry, a milionami bakterii i drobnoustrojów, które żyją na jej powierzchni może skutkować uszkodzeniem naturalnej bariery ochronnej skóry, co może przełożyć się na powstawanie zmian chorobowych skóry, czy uszkodzeń w pewnych jej obszarach. W badaniach przeprowadzonych w 2018 roku (Evaluation of the Effects of Stressful Life on Human Skin Microbiota. P. Morvan and R. Vallee; Applied Microbiology) wykazano również negatywny pływ stresu na zaburzenie równowagi mikroorganizmów naszej skóry oraz zauważono, że u osób prowadzących intensywny i stresujący tryb życia maleje wartość pH skóry, co wiąże się ze wzrostem bakterii acydofilnych.

Dysbioza społeczności mikroorganizmów może skutkować takimi stanami chorobowymi skóry jak: AZS, łuszczyca, trądzik różowaty czy trądzik pospolity, dlatego istotne jest to w jaki sposób będziemy pielęgnować swoją skórę.

Dobór odpowiedniej pielęgnacji jest kluczowy dla zachowania odpowiedniej mikrobioty, a co za tym idzie kondycji skóry. Powinniśmy z uwagą przyglądać się produktom, po które sięgamy, by nie zaburzały naturalnych funkcji fizjologicznych naszej skóry. Nadmierne mycie oraz złuszczanie naskórka skutkuje ciągłym usuwaniem mikroflory. Zmiany pH, które idą za tymi zabiegami, również utrudniają ponowne zasiedlenie skóry przez sprzyjające jej mikroorganizmy.

Badania na temat mikrobioty i mikrobiomu skóry prowadzone są na szeroką skalę. Na tą chwilę mamy dwa sposoby wspierania dobroczynnych bakterii bytujących na naszej skórze – przez żołądek lub bezpośrednio na powierzchni skóry. Dieta odgrywa kluczową rolę w zachowaniu zdrowej kondycji naszej skóry. Warto wzbogacić dietę o błonnik, żywe kultury bakterii oraz substancje wydzielane przez bakterie.

Marki kosmetyczne coraz częściej wprowadzają do oferty produktów pielęgnacyjnych kremy z prebiotykami, które mają przywracać równowagę naszej mikroflorze, wpływając tym samym na poprawę kondycji skóry. Prebiotyki w kosmetykach najczęściej występują pod postacią inuliny, glukomannanu i oligosacharydów. W kosmetyce stosuje się również postbiotyki czyli ekstrakty bakterii zawierających substancje wytworzone przez probiotyki. Niektórzy producenci zaczęli stosować w swoich produktach także probiotyki, głównie bakterie mlekowe i Nitrosomonas eutropha.

Wymagania stawiane producentom, chcącym stosować w swoich produktach probiotyki są bardzo wysokie. Bakteriom ciężko jest przeżyć na dłuższą metę w produktach, które zawierają wodę, powinny być to więc formuły pozbawione wody.

Chcąc skutecznie chronić swoją skórę, ciesząc się jej zdrową kondycją, pamiętaj, ze jest ona domem dla miliarda mikroorganizmów, które stanowią jeden z głównych elementów jej ochrony.

_LITERATURA: